Wie actief is in de teelt van phalaenopsis, krijgt er vroeg of laat mee te maken: wortelschade veroorzaakt door de larven van Lyprauta-muggen, in de sector beter bekend als ‘potworm’. Op basis van zijn expertise over deze plaag deelt ‎Arne Steelandt, kwaliteits- en R&D-coördinator bij Microflor, enkele waardevolle tips voor de bestrijding ervan.

Potworm is zeker geen nieuw probleem, maar vroeger werden plagen gemakkelijk vermeden met chemische bestrijdingsmiddelen. Strengere regelgeving heeft het gebruik van deze middelen echter aan banden gelegd, waardoor de bestrijding van potworm voor veel telers weer een heet hangijzer is.

Potworm: een niet zo nobele onbekende

Net omdat plagen in het verleden zo goed beheersbaar waren, is er vandaag weinig geweten over de levenscyclus, de voedingsbehoefte en de natuurlijke vijanden van deze hardnekkige phalaenopsis-vijand. Om duurzame teelt mogelijk te maken, is gedetailleerde kennis nodig over het precieze verloop van de plaag, de processen die zich afspelen in de plant en de omgeving waarin dit gebeurt – in dit geval de kas.

Onderzoeksresultaten wijzen uit dat het voor kwekers niet eenvoudig zal zijn om potworm te controleren zonder chemische middelen.

De laatste jaren zijn verschillende onderzoeken opgestart, onder meer om te achterhalen welke muggensoort precies aan de basis van het probleem ligt. Ook de zoektocht naar natuurlijke vijanden van de potworm is volop aan de gang. De eerste resultaten van deze onderzoeken wijzen echter vooral uit dat het voor kwekers niet eenvoudig zal zijn om potworm te controleren zonder chemische middelen.

Aaltjes: van het laboratorium naar de kas

Is de strijd tegen potworm dan op voorhand verloren? Zeker niet. Sommige technieken die werken bij andere plagen lijken ook bij potworm enig effect te hebben. De Sciara-mug heeft bijvoorbeeld een levenswijze die gelijkaardig is aan die van de Lyprauta-mug.

Niet alle bestrijdingsmethodes werken op beide organismen, maar bepaalde principes zijn wel analoog. Enkele onderzoekscentra hebben deze analogie gevolgd. Zo bleken de aaltjes van het geslacht Steinernema een zekere werking te hebben in labo-omstandigheden. Maar zoals zo vaak was het niet eenvoudig om die resultaten ook in de kas te boeken.

Vanglampen en -platen: geen volledige oplossing

Een aantal kwekers heeft geëxperimenteerd met kleuren. Vangplaten of blauwe lampen trekken de adulten (muggen) aan, waardoor ze gevangen kunnen worden nog voor ze hun eitjes leggen. Deze bestrijdingsmethode toont tot op zekere hoogte zijn nut, maar de resultaten zijn wisselend. Het staat in elk geval vast dat potworm er niet volledig mee uitgeroeid kan worden. Vanglampen pakken het probleem niet aan bij de bron, waardoor ze ook niet de basis kunnen vormen voor een duurzame bestrijding.

Het belang van een nette kas

De experimenten met vanglampen tonen wel aan dat er zich vaak ook veel potworm onder de kweektafels bevindt. Een belangrijke vaststelling, want een goed werkend en duurzaam teeltproces begint bij een propere kas. Heel wat telers besteden nog te weinig aandacht aan de grond onder de tafels, de paden en alle andere plekken in de kas waar niet geteeld wordt.

Nogal wat kwekers betwijfelen het nut van een propere kas in de bestrijding van potworm, maar ik daag ze uit om het te proberen.

Mossen, algen, onkruid, substraatresten en plassen met stilstaand water vormen een broeihaard voor vliegen en andere insecten. Dit geldt zeker ook voor potworm. Een nette kas is dus cruciaal en dat vraagt een aanzienlijke en regelmatige inspanning. Nogal wat kwekers betwijfelen het nut hiervan, maar ik daag ze uit om het te proberen.

Droog kweken: veilig maar duur

Vandaag proberen veel kwekers potworm onder controle te houden met droog kweken. Een veilige methode, maar ze verlengt wel de teeltduur. In een dure phalaenopsis-kas is dat uiteraard niet onbelangrijk.